6 Βήματα για να αντιδράσεις στη συναισθηματική κακοποίηση

Η συναισθηματική κακοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα προβληματικό μοτίβο συμπεριφοράς που εκδηλώνεται στις πιό στενές ανθρώπινες σχέσεις. Οι σχέσεις αυτές συνήθως χαρακτηρίζονται από πολύ έντονα συναισθήματα και άρρηκτους δεσμούς, εξαιτίας των οποίων τις περισσότερες φορές το θύμα διστάζει να αντιδράσει. Για παράδειγμα, ένας άνδρας μπορεί να φοβάται να αντιδράσει στη συνεχόμενη λεκτική βία της συζύγου του, προκειμένου να αποφύγει το διαζύγιο ή ένα παιδί μπορεί να υποκύπτει στους συναισθηματικούς εκβιασμούς της μητέρας του, ώστε να αποφύγει αυτή να το εγκαταλείψει. Φυσικά, αυτό που συμβαίνει, όταν το θύμα αρνείται να αντιδράσει, είναι πολύ χειρότερο από τη διακοπή της σχέσης που διατηρεί με το θύτη. Στην πραγματικότητα, αυτό που επιτυγχάνεται μέσα από τη μη αντίδραση του θύματος είναι η εκμηδένιση της αυτοπεποίθησης και της ανεξαρτησίας του και η διαιώνιση των εσωτερικών δυσκολιών που τον οδήγησαν σε αυτή τη θέση.

Πώς μπορεί κανείς να αντιδράσει στη συναισθηματική κακοποίηση;

Αναγνώρισε το πρόβλημα

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και ο εντοπισμός των κακοποιητικών συμπεριφορών του θύτη. Αυτό σημαίνει ότι ο δέκτης της συναισθηματικής κακοποίησης είναι σε θέση να παρατηρεί και να εντοπίζει τα συμπτώματα της συναισθηματικής κακοποίησης.

Δείξε στο θύτη ότι αναγνωρίζεις το πρόβλημα

Αρκετά συχνά τα θύματα της συναισθηματικής κακοποίησης «δικαιολογούν» τη συμπεριφορά του θύτη, υποβαθμίζουν τη σοβαρότητα των αρνητικών συμπεριφορών του και αποφεύγουν να συνειδητοποιήσουν τα επώδυνα συναισθήματα που αυτός τους προκαλεί. Έτσι φυσικά επιτυγχάνουν να διαιωνίσουν και να ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την κακοποιητική συμπεριφορά του θύτη. Αυτό που πραγματικά βοηθάει σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το θύμα να «καθρεφτίσει» ή αλλιώς να επισημάνει στον θύτη ότι η συμπεριφορά που εκδηλώνει συνιστά συναισθηματική κακοποίηση. Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται ότι ο θύτης θα αποδεχτεί τη συγκεκριμένη διαπίστωση ως «αληθή». Όμως με τον τρόπο αυτό ο θύτης κατά κάποιο τρόπο, επανέρχεται στην πραγματικότητα.

Θέσε όρια

Η οριοθέτηση απέναντι στο θύτη περιλαμβάνει την απαίτηση σεβασμού και την προφορική προειδοποίηση ότι η σχέση θα διακοπεί εάν η συναισθηματική παραβίαση συνεχιστεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο θύτης χρειάζεται να κατανοήσει ότι, εάν συνεχίσει να κυριαρχεί και να ελέγχει τα συναισθήματα του θύματος, το θύμα είναι διατεθειμένο να αποχωρίσει από τη σχέση.

Ενίσχυσε την αυτοεκτίμησή σου

Δεν είναι εύκολο για κάποιον που εκτίθεται σε συνεχείς αρνητικούς σχολιασμούς και επικριτική διάθεση να κρατήσει υψηλή την αυτοπεποίθησή του. Το θύμα χρειάζεται να αναγνωρίσει ότι οι υπερβολικά αρνητικοί χαρακτηρισμοί του θύτη δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και δεν αντανακλούν την πραγματική του εικόνα ή τη σχέση του με τους άλλους. Με άλλα λόγια, το θύμα πρέπει να προσπαθήσει να μην υιοθετήσει ή γενικεύσει την αρνητική εικόνα που έμμεσα προσπαθεί ο θύτης να τον πείσει ότι διαθέτει (για τον εαυτό του, τους φίλους του, το επάγγελμα και γενικότερα οποιαδήποτε επιλογή του ).

Μίλησε στους φίλους σου γι’ αυτό

Οι άνθρωποι που μετατρέπονται σε θύματα συναισθηματικής κακοποίησης, μετά από ένα χρονικό διάστημα, προκειμένου να επιβιώσουν συναισθηματικά, χάνουν την προσωπική του οπτική γύρω από τα πράγματα. Κλείνονται στον εαυτό τους και μη συνειδητά, παρ’ όλο που δυσφορούν, «μπαίνουν στο πνεύμα» του ανθρώπου που τους κακοποιεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις η συζήτηση του προβλήματος με ένα πολύ καλό φίλο ή με ένα μέλος της οικογένειας είναι πλήρως αναγκαία. Η αποκάλυψη του προβλήματος σε ένα πολύ κοντινό άνθρωπο ανακουφίζει το θύμα και το επαναφέρει στην πραγματικότητα.

Ανέλαβε την ευθύνη της ζωής σου

Εφόσον ένας άνθρωπος αναγνωρίσει ότι είναι θύμα συναισθηματικής κακοποίησης καλείται να κατανοήσει ότι ο εαυτός του αξίζει καλύτερη αντιμετώπιση και ότι μόνο ο ίδιος μπορεί να το πετύχει αυτό. Εάν η κακοποιητική συμπεριφορά σταματάει για μερικές μέρες και μετά εμφανίζεται ξανά ή εάν ο θύτης υπόσχεται ότι θα αλλάξει αλλά δεν το πράττει, τότε η σχέση είναι καλύτερο να διακοπεί. Εφόσον το θύμα της συναισθηματικής κακοποίησης πραγματοποιήσει όλα τα παραπάνω βήματα, και παρ’ όλα αυτά μετά από 1-2 μήνες η κακοποιητική συμπεριφορά συνεχίζεται, τότε είναι απαραίτητο ή να πάρει την απόφαση να αποχωρίσει από τη σχέση ή να αναζητήσει ατομική ψυχοθεραπεία ή θεραπεία ζεύγους. Σε αντίθεση με τα θύματα, οι θύτες της συναισθηματικής κακοποίησης σπάνια αναζητούν την ψυχολογική υποστήριξη ενός επαγγελματία, και όταν το κάνουν, συνήθως παραπονούνται για άλλα προβλήματα, όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού κ.λ.π.