"Γιατί το μωρό μου κλαίει συνέχεια;"
To κλάμα του μωρού είναι μία έμφυτη, φυσιολογική και αντανακλαστική αντίδραση μέσα από την οποία αυτό επικοινωνεί στο περιβάλλον του τόσο τις φυσικές του ανάγκες, όσο και την ανάγκη του για συναισθηματική επαφή. Ειδικά κατά τη βρεφική ηλικία, η συγκεκριμένη αντίδραση είναι ο πιο άμεσος τρόπος επικοινωνίας με τη μητέρα. Μάλιστα, η συνέπεια και η ευαισθησία με την οποία ανταποκρίνεται η μητέρα στο κλάμα του μωρού της καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ηρεμία και την ασφάλεια που εισπράττει το βρέφος από τη σχέση του με εκείνη.
Τι γίνεται όμως όταν ένα μωρό κλαίει καθημερινά για μεγάλα χρονικά διαστήματα και δεν μπορεί να σταματήσει; Τι γίνεται όταν το ασταμάτητο κλάμα είναι η πιο συχνή συμπεριφορά που εκδηλώνει ένα βρέφος και τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει η δυσφορία που εκφράζει το βρέφος με αυτό τον τρόπο;
Για να κατανοήσουν οι γονείς πώς πιθανά «λειτουργεί» το κλάμα του μωρού τους μέσα στην οικογένεια είναι βοηθητικό να αναλογιστούν τα εξής:
1) Να αναζητήσουν πιθανά ΦΥΣΙΚΑ ΑΙΤΙΑ. Φυσικά αίτια του κλάματος είναι ο πόνος (π.χ. κολικός), η πείνα, η ανάγκη για καθαριότητα και η ανάγκη για ύπνο. Ένα μωρό μπορεί να νυστάζει υπερβολικά, με αποτέλεσμα να «μπαίνει» σε κατάσταση υπερέντασης και να μην ανακουφίζεται από το κλάμα ή να μην το παίρνει ο ύπνος εύκολα - Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να ακολουθείται ένα αυστηρό πρόγραμμα στον ύπνο του.
2) Να ελέγξουν αν με τη συμπεριφορά τους έχουν άθελά τους «εθίσει» το μωρό να τους ΠΡΟΣΕΛΚΥΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΟΝΟ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΚΛΑΜΑΤΟΣ. Το κλάμα ενός μωρού είναι φυσικό και απαραίτητο να προσελκύει το ενδιαφέρον των γονέων. Τι γίνεται όμως όταν οι γονείς απευθύνονται στο μωρό τους μόνο όταν αυτό κλαίει και «αδιαφορούν» όταν αυτό μοιάζει πιο ήρεμο και ικανοποιημένο; Κάποιοι γονείς, κυρίως λόγω της υπερβολικής κούρασης, «ξεχνούν» να επιβραβεύσουν τις θετικές συμπεριφορές του μωρού τους και απευθύνονται σε αυτό μόνο όταν κλαίει ή όταν εκδηλώνει άλλες μορφές δυσφορίας. Έτσι, σταδιακά το παιδί μαθαίνει να προσελκύει την προσοχή και τη φροντίδα των δικών του κατά κύριο λόγω μέσω του κλάματος.
3) Να ελέγξουν πιθανά ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ. Για κάποιους γονείς ο ερχομός ενός παιδιού είναι περισσότερο στρεσογόνος κατάσταση απ’ ότι για άλλους. Ορισμένοι γονείς απολαμβάνουν ιδιαίτερα τη διαδικασία της φροντίδας ενός μωρού, ενώ άλλοι δυσφορούν περισσότερο, χωρίς φυσικά αυτό να συνεπάγεται ότι δεν αγαπούν το παιδί τους. Σύμφωνα με τις αρχές της νεοψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας, όσο πιο θετικά ήταν τα βιώματα της βρεφικής και παιδικής ηλικίας ενός γονέα, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσει αυτός να προσαρμοστεί στο ρόλο της φροντίδας του παιδιού του και το αντίστροφο. Επιπλέον τα βρέφη, όσο πιο μικρά είναι ηλικιακά, τόσο πιο άμεσα συντονίζονται συναισθηματικά με τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδρούν στενά. Αυτό συνεπάγεται ότι τα βρέφη με μη συνειδητό τρόπο «αντιλαμβάνονται» και επηρεάζονται από τη συναισθηματική κατάσταση των γονέων τους όταν αλληλεπιδρούν με αυτούς. Με άλλα λόγια, η συναισθηματική και ή αλλιώς η μη λεκτική επικοινωνία, κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας είναι η κύρια οδός επικοινωνίας (δεδομένου ότι δεν έχει κατακτηθεί ακόμη η ικανότητα της λεκτικής επικοινωνίας). Δεν είναι επομένως σπάνιες οι φορές που το κλάμα και γενικότερα η ένταση ενός βρέφους αντανακλά την μη συνειδητή «αναβίωση» δυσάρεστων πλευρών της σχέσης του γονέα με τους δικούς του γονείς. Φυσικά αυτή είναι μία διεργασία στη σχέση γονέα-παιδιού, η οποία εκδηλώνεται μη συνειδητά. Γι’ αυτό και θα ήταν εντελώς άτοπο να κατηγορήσει κανείς ένα γονέα, απλά και μόνο επειδή το παιδί του είναι ευερέθιστο ή κλαίει διαρκώς. Κάποιες φορές ωστόσο, η συγκεκριμένη συμπεριφορά ενός βρέφους, όταν εκδηλώνεται με υπερβολικά μεγάλη συχνότητα, μπορεί να λειτουργήσει ως «έναυσμα» για την κατανόηση και την επεξεργασία δυσάρεστων πλευρών της σχέσης του γονέα με την πατρική του οικογένεια. Η διαδικασία αυτή επιταχύνεται με τη βοήθεια της Ατομικής Ψυχοθεραπείας.
4) Να αναλογιστούν πώς είναι η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΖΕΥΓΑΡΙ. Σύμφωνα με τη συστημική προσέγγιση της ψυχοθεραπείας, τα ακραία συμπτώματα της συμπεριφοράς ενός παιδιού συχνά εκφράζουν τη δυσλειτουργία των σχέσεων των μελών όλης της οικογένειας. Αυτό σημαίνει ότι η υπερβολική ένταση που μπορεί να εκτονώνει ένα βρέφος μέσα από το κλάμα του, πιθανά λειτουργεί ως το «κάλεσμα» για την επίλυση συναισθηματικών διαφορών μέσα στο ζευγάρι. Η φροντίδα ενός βρέφους είναι μία ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία, εξαιτίας της οποίας συχνά παραμελούνται σημαντικές πτυχές της συζυγικής ζωής των γονέων. Η κατάσταση αυτή ορισμένες φορές προκαλεί δυσαρέσκεια στον ένα ή και στους δύο γονείς, που δυστυχώς, σε συνδυασμό με τις αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, δεν είναι πάντοτε εύκολο να εκφραστεί ανοιχτά μέσα στη σχέση. Η Συμβουλευτική Γονέων και η Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα βοηθητική.
