Εσύ τι τύπος μητέρας είσαι;
Σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθησαν από Αναπτυξιακούς Ψυχολόγους οι συμπεριφορές που εκδηλώνουν οι μητέρες απέναντι στα παιδιά τους ταξινομούνται σε τρεις διαφορετικούς τύπους. Κάθε ένας από αυτούς παραπέμπουν και σε ένα συγκεκριμένο τύπο μητέρας. Οι τύποι αυτοί είναι η υποστηρικτική μητέρα, η αυταρχική και η επιτρεπτική μητέρα.
Πώς όμως συμπεριφέρεται κάθε ένας από αυτούς τους τύπους μητέρων;
Ο υποστηρικτικός τύπος μητέρας
Η υποστηρικτική μητέρα ενισχύει την ανάγκη του παιδιού για αυτονόμηση, αλλά ταυτόχρονα το ενθαρρύνει να πειθαρχεί και να συμμορφώνεται σε ξεκάθαρους κανόνες συμπεριφοράς. Η ίδια επηρεάζει ενεργά τις επιλογές του παιδιού της, ενισχύοντας συστηματικά τις επιθυμητές συμπεριφορές που αυτό εκδηλώνει. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος τύπος μητέρας δεν υποβιβάζει ούτε υποτιμάει τις επιθυμίες του παιδιού της. Αντίθετα, αναπτύσσει ανοιχτούς διαλόγους με το παιδί και του εξηγεί τους λόγους για τους οποίους του συμπεριφέρεται με τον συγκεκριμένο τρόπο. Επίσης, ο υποστηρικτικός γονέας, όταν βρίσκεται σε σύγκρουση ή σε διαφωνία με το παιδί επιβάλει διακριτικά την άποψή του, χωρίς να παραμερίζει ή να αγνοεί τις προσωπικές ανάγκες του παιδιού. Ο συγκεκριμένος τύπος γονέα επιβραβεύει τις προσπάθειες και τα επιτεύγματα του παιδιού του, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί υψηλές προσδοκίες όσον αφορά την ανάπτυξη και την πρόοδό του. Ουσιαστικά, η χρήση του υποστηρικτικού γονεϊκού στυλ έχει ως αποτέλεσμα να βοηθήσει το παιδί να εξισορροπήσει την εσωτερική σύγκρουση που βιώνει, ανάμεσα στην τάση του να λειτουργεί παρορμητικά και την αίσθηση της υπευθυνότητας που καλείται να αναπτύξει καθώς ωριμάζει.
Ο αυταρχικός τύπος μητέρας
Ο συγκεκριμένος τύπος μητέρας προσπαθεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά και τις στάσεις του παιδιού της βασιζόμενη κυρίως σε απόλυτες μεθόδους υπακοής και εξαναγκασμού. Η ίδια αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως μία ανώτερη αρχή σε σχέση με το παιδί της και αξιολογεί τις συμπεριφορές του με υπερβολικά αυστηρό τρόπο. Επιπλέον, η αυταρχική μητέρα δεν χρησιμοποιεί το διάλογο, δεν την ενδιαφέρει ιδιαίτερα η γνώμη και τα συναισθήματα του παιδιού της και πιστεύει ότι, γενικά τα παιδιά πρέπει να υπακούν πιστά στις διαταγές των ενηλίκων, δίχως να ζητούν εξηγήσεις. Συχνά, οι αυταρχικοί γονείς μιλούν επιθετικά στα παιδιά τους και ασκούν σε αυτά σωματικές τιμωρίες ή ακόμη και βία. Οι ίδιοι δεν ενθαρρύνουν την ανάγκη των παιδιών να ανεξαρτητοποιηθούν και επιχειρούν να καταστείλουν κάθε τάση και προσπάθειά των παιδιών τους να αυτονομηθούν από την οικογένεια. Οι αυταρχικές μητέρες συνήθως υποχρεώνουν τα παιδιά τους να ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού, επειδή θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο «θα μάθουν να σέβονται» την αξία της εργασίας. Επίσης, οι γονείς που υπάγονται στον αυταρχικό τύπο δίνουν υπερβολική σημασία στην τάξη, είναι συντηρητικοί στις απόψεις τους και πιστοί στις αξίες της θρησκείας και της παράδοσης.
Ο επιτρεπτικός τύπος μητέρας
Η επιτρεπτική μητέρα αντιμετωπίζει με πλήρη ανοχή και με μη τιμωρητική διάθεση οποιαδήποτε παρόρμηση, παράλογη επιθυμία ή ανάρμοστη συμπεριφορά του παιδιού της. Η ίδια δεν επιβάλλει στο παιδί την προσωπική της άποψη ή τη βούλησή της και δεν το πιέζει καθόλου να συμμορφωθεί με συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς, ούτε όταν αντιλαμβάνεται ότι το παιδί της λειτουργεί με ένα μη αποδεκτό τρόπο. Ταυτόχρονα, η επιτρεπτική μητέρα δεν υποχρεώνει το παιδί να ασχοληθεί με τις δουλειές του σπιτιού και δεν προσδοκά από αυτό να συμπεριφέρεται υπεύθυνα και ώριμα, όσο αρμόζει στην ηλικία του. Ακόμη και τις λιγοστές φορές, που η επιτρεπτική μητέρα συζητάει με το παιδί της ή του εξηγεί τους κανόνες που αφορούν την οικογένειά του, δεν το ενθαρρύνει ενεργά ούτε θεωρεί σημαντικό για το παιδί να τους τηρήσει. Ουσιαστικά, ο επιτρεπτικός γονέας δεν λειτουργεί ενεργά ως πρότυπο για το παιδί του και δεν ασκεί κανένα άμεσο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος τύπος μητέρας δεν θέτει κανένα όριο στο παιδί, ενώ του καλλιεργεί μία έντονη αίσθηση ότι αυτό μπορεί να «χειριστεί» τους γονείς του για να εκτονώσει μέσω αυτών οποιαδήποτε ακραία παρόρμηση ή παράλογη επιθυμία του.
Όπως αποδεικνύουν οι έρευνες, αρκετά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά έχουν τις ρίζες τους στις παραπάνω συμπεριφορές που υιοθετούν οι μητέρες. Ειδικότερα ο υποστηρικτικός τύπος μητέρας συνήθως σχετίζεται με την εκδήλωση λιγότερων συναισθηματικών, κοινωνικών προβλημάτων και προβλημάτων που σχετίζονται με τη μαθησιακή διαδικασία των παιδιών. Αντίθετα, ο αυταρχικός τύπος μητέρας δεν επηρεάζει με θετικό τρόπο την ανάπτυξη των παιδιών στους παραπάνω τομείς. Οι περισσότερο αρνητικές επιπτώσεις εκδηλώνονται στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα των παιδιών που έχουν επιτρεπτικές μητέρες. Εύλογα συμπεραίνεται πόσο απαραίτητο είναι, κατά τη θεραπευτική αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά να λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος της γονεϊκής συμπεριφοράς.
