Η ερωτική σχέση των γονέων ως "ασφαλής βάση" για την ανάπτυξη των παιδιών
Η βασική αρχή της προσέγγισης της οικογενειακής θεραπείας είναι ότι τα μέλη ενός συστήματος, όπως η οικογένεια, βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η αλληλεπίδραση αυτή έχει ως αποτέλεσμα η συμπεριφορά του κάθε μέλους της οικογένειας να επηρεάζει και να επηρεάζεται από τη συμπεριφορά των υπόλοιπων μελών. Έτσι, η δυσκολία που αντιμετωπίζει ένα παιδί, σύμφωνα με την παραπάνω προσέγγιση, θεωρείται το αποτέλεσμα μίας γενικότερης δυσλειτουργίας που εντοπίζεται στις σχέσεις των μελών ολόκληρης της οικογένειας.
Ένας από τους πλέον γνωστούς εκπροσώπους της οικογενειακής θεραπείας είναι ο Byng-Hall. Ο συγκεκριμένος θεραπευτής εισήγαγε τον όρο “secure family base” για να περιγράψει την έννοια της «ασφαλούς βάσης» μέσα στην οικογένεια και να τονίσει τη χρησιμότητα του να λαμβάνεται υπόψη, κατά την εφαρμογή της οικογενειακής θεραπείας, το είδος των συναισθηματικών δεσμών που διατηρούν μεταξύ τους όλα τα μέλη της οικογένειας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ορισμό της "ασφαλούς βάσης" μέσα στην οικογένεια, τα μέλη της οικογένειας συνδέονται μεταξύ τους μέσα από ένα ισχυρό δίκτυο σχέσεων, η ποιότητα των οποίων καθορίζει το βαθμό της ασφάλειας και της ηρεμίας που απολαμβάνει κάθε άνθρωπος στη ζωή του. Όπως παρατήρησε ο Byng-Hall, οι οικογένειες που λειτουργούν ως «ασφαλή βάση» αποτελούνται από μέλη, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με ασφαλείς και σταθερούς συναισθηματικούς δεσμούς. Στις οικογένειες αυτές, όλα τα μέλη συνεργάζονται μεταξύ τους και ενεργοποιούνται για να υποστηρίξουν όποιο άλλο μέλος της οικογένειας χρειάζεται βοήθεια. Αυτό συνεπάγεται ότι, τα μέλη μίας οικογένειας, η οποία λειτουργεί ως ασφαλής βάση, διατηρούν μία σταθερή, εσωτερικευμένη αίσθηση προστασίας και σιγουριάς, καθώς θεωρούν βέβαιο ότι σε περίπτωση ανάγκης θα λάβουν άμεσα τη φροντίδα των αγαπημένων τους προσώπων. Επιπρόσθετα, τα μέλη μίας ασφαλούς οικογένειας εισπράττουν ανακούφιση και πληρότητα από τις μεταξύ τους σχέσεις, με αποτέλεσμα να νιώθουν άνετα να επενδύσουν και σε άλλους δεσμούς, τους οποίους συνάπτουν με πρόσωπα εκτός οικογένειας. Εύλογα, συμπεραίνεται ότι το αντίθετο ισχύει για τις οικογένειες, των οποίων τα μέλη συνδέονται μεταξύ τους με ανασφαλείς δεσμούς.
Έτσι, η έννοια της συναισθηματικής ασφάλειας μέσα σε μία οικογένεια επεκτείνεται πέρα από τη δυαδική σχέση του κάθε ένα γονέα με το παιδί του ή την ερωτική σχέση ανάμεσα στους δύο γονείς μεμονωμένα. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο Byng-Hall, ο ασφαλής δεσμός των γονέων λειτουργεί ως βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη ασφαλούς σχέσης ανάμεσα στο παιδί και κάθε ένα από τους δύο γονείς. Αυτό συνεπάγεται ότι, όσο πιο ασφαλής είναι η σχέση ανάμεσα στους γονείς, τόσο πιο αρμονική αναμένεται να είναι και η αλληλεπίδραση του κάθε γονέα με το παιδί του.
Επομένως, η ύπαρξη ηρεμίας και σιγουριάς στη σχέση του ζευγαριού, ενισχύει τα επίπεδα της αγάπης, της αφοσίωσης και της διάθεσης φροντίδας που απολαμβάνουν όχι μόνο οι ενήλικες μεταξύ τους, αλλά και τα παιδιά της οικογένειας. Μέσα σε ένα τέτοιο συναισθηματικό κλίμα, εύλογα αναμένεται ότι διευκολύνεται η διαδικασία της ανάπτυξης και της εξέλιξης των παιδιών σε σημαντικούς τομείς της ζωής τους. Κατά αντίστοιχο τρόπο, η ύπαρξη ανασφάλειας στην ερωτική σχέση των γονέων ενδέχεται να συνδέεται με την εκδήλωση ποικίλλων δυσκολιών κατά την ανάπτυξη των παιδιών.
Για το λόγο αυτό η οικογενειακή θεραπεία είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να συνοδεύει όποια άλλη μορφή θεραπευτικής παρέμβασης εφαρμόζεται είτε στα παιδιά είτε στους ενήλικες.
Βιβλιογραφική αναφορά
Byng-Hall J. (1995). Cretating a secure family base: Some implications of attachment theory for family therapy. Family Process, 43, 45-58
