4 βήματα για να μιλήσεις στην "καρδιά" του παιδιού σου
Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί κάθε γονέας με το παιδί του δημιουργεί τα θεμέλια της ικανότητας κάθε ενήλικα να συνδιαλέγεται αποτελεσματικά με τους άλλους και να συνάπτει υγιείς σχέσεις. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης επικοινωνίας, τα παιδιά που αισθάνονται ότι οι γονείς τους ανταποκρίνονται επαρκώς στις συναισθηματικές τους ανάγκες γίνονται περισσότερο ικανά στο να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και κυρίως διατηρούν ευκολότερα την ηρεμία τους, όταν είναι αντιμέτωπα με δύσκολες καταστάσεις.
Αντίθετα, τα παιδιά που δεν επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους γονείς τους κατακλύζονται συχνότερα από συναισθήματα ανασφάλειας και δυσκολεύονται περισσότερο στις σχέσεις τους με τους άλλους.
Τι βήματα πρέπει να ακολουθήσει ένας γονέας για να επικοινωνήσει σε συναισθηματικό επίπεδο αποτελεσματικά με το παιδί του;
Τι χρειάζεται λοιπόν να κάνει ένας γονέας για να μιλήσει στην «καρδιά» του παιδιού του;
Κατ’ αρχάς, ο γονέας χρειάζεται να είναι «ανοιχτός» και δεκτικός απέναντι σε κάθε εμπειρία ή συναίσθημα του παιδιού του – όχι μόνο στα παράπονα ή μόνο στα θετικά γεγονότα που αυτό του εκφράζει. Αυτό σημαίνει ότι ένας γονέα είναι σημαντικό να είναι συντονισμένος και να ανταποκρίνεται σε κάθε συναισθηματική διάθεση του παιδιού. Για να το πετύχει αυτό πρέπει να είναι επικεντρωμένος στο πώς νιώθει το παιδί του, στο τι αυτό θέλει και στο τι αυτό σκέφτεται (χωρίς φυσικά να συνεπάγεται ότι ο γονέας είναι απαραίτητο και να πράττει σύμφωνα με αυτά).
Επίσης, ο γονέας είναι σημαντικό, κάθε φορά που συγκρούεται με το παιδί του, να αναλαμβάνει ο ίδιος πρωτοβουλία προκειμένου να επανορθωθεί το πλήγμα στη σχέση τους ή αλλιώς να τα «ξαναβρούνε». Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται στο παιδί η αίσθηση ότι, κάθε φορά που διαφωνεί ή συγκρούεται με κάποιον δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου, μαθαίνοντας έτσι να διατηρεί την εσωτερική του ασφάλεια και ηρεμία.
Ο γονέας είναι χρήσιμο να ενθαρρύνει ενεργά και να διευκολύνει την προσπάθεια του παιδιού του να του εξηγήσει ή να του επικοινωνήσει πράγματα, όταν αυτό δυσκολεύεται ή δειλιάζει. Ειδικά στα πολύ μικρά παιδιά, τα οποία δεν έχουν ακόμη κατακτήσει πλήρεις γλωσσικές ικανότητες είναι πολύ βοηθητικό ο γονέας να αναφέρει τις λέξεις που το παιδί διστάζει να προφέρει και γενικότερα να το ενισχύει την προσπάθειά του λέγοντάς του «χρησιμοποίησε τις δικές σου λέξεις» ή «πες το όπως μπορείς».
O γονέας είναι απαραίτητο να αλληλεπιδρά ενεργά με το παιδί του (να αφιερώνει π.χ. χρόνο για να παίξουν μαζί ή να αναλαμβάνει την φροντίδα του σε πρακτικά θέματα). Παράλληλα, ο γονέας πρέπει να θέτει όρια στο παιδί του και να μην χάνει την ψυχραιμία του όταν αυτό αναστατώνεται ή του εκδηλώνει δυσάρεστα συναισθήματα.
Οι παραπάνω δεξιότητες δεν είναι πάντοτε εύκολο να τεθούν σε λειτουργία από τους γονείς. Συχνά μάλιστα τα δυσάρεστα βιώματα της παιδικής ηλικίας των γονέων δυσχεραίνουν την προσπάθεια τους να ανταποκριθούν επαρκώς στο γονεϊκό τους ρόλο και να μιλήσουν στην «καρδιά» των παιδιών τους.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η Συμβουλευτική Γονέων ή η Ατομική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία είναι υπηρεσίες, οι οποίες παρέχονται από εξειδικευμένους ψυχολόγους, για να ενισχύσουν την ικανότητα των γονέων να ανταποκριθούν επαρκώς στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους.
Βιβλιογραφική Αναφορά
Lyons-Ruth, K. (1999). The two-person unconscious: Intersubjective dialogue, enactive relational representation, and the emergence of new forms of relational organization. Psychoanalytic Inquiry, 19, 576-617.
