3 τρόποι για να προετοιμάσετε την ομαλή μετάβαση του παιδιού σας στην καθημερινότητα του σχολείου
Σε σχεδόν 10 μέρες ανοίγουν τα σχολεία. Αυτό συνεπάγεται ότι ο τρόπος ζωής και η καθημερινότητα των παιδιών αλλά και των γονέων πρόκειται να αλλάξει τελείως. Η μετάβαση από την ανεμελιά και την χαλαρότητα του καλοκαιριού στις αυξημένες απαιτήσεις της έναρξης της σχολικής χρονιάς βιώνεται με διαφορετικό τρόπο από κάθε παιδί. Η ιδιοσυγκρασία και η ηλικία του παιδιού είναι παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό πόσο ομαλά θα διαχειριστεί ένα παιδί (και η οικογένειά του) τη μετάβαση από την καλοκαιρινή ξεγνοιασιά στο περισσότερο εντατικό πρόγραμμα του «χειμώνα».
Το πόσο εύκολα θα προσαρμοστεί ένα παιδί στη συγκεκριμένη μετάβαση είναι δείκτης αλλά και ταυτόχρονα παράγοντας της εσωτερικής οργάνωσης και της ψυχοκοινωνικής κατάστασης κάθε παιδιού. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τη διαδικασία της μετάβασης των παιδιών από την ανεμελιά του καλοκαιριού στο πιο καθημερινό πρόγραμμα της σχολικής περιόδου.
Πώς όμως μπορούν οι γονείς να προετοιμάσουν τα παιδιά τους για να προσαρμοστούν ευκολότερα στο νέο σχολικό πρόγραμμα;
Εισάγοντας σταδιακά και προτού ανοίξουν τα σχολεία μικρές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες των παιδιών τους. Οι γονείς μπορούν να διευκολύνουν τη μετάβαση των παιδιών στο νέο σχολικό πρόγραμμα, φροντίζοντας προτού ανοίξουν τα σχολεία να αναδιαμορφώσουν 3 πολύ βασικές παραμέτρους της καθημερινότητας των παιδιών. Η διαδικασία αυτή είναι βοηθητικό να ακολουθηθεί βαθμιαία και με ηρεμία από την πλευρά του γονέα.
Οι «καλοκαιρινές» συνήθειες που είναι χρήσιμο να περιορίσουν τα παιδιά προτού ανοίξουν τα σχολεία είναι οι εξής:
Το πιο «ευέλικτο» πρόγραμμα ύπνου των παιδιών
Πολύ συχνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι συνήθειες ύπνου όχι μόνο των παιδιών, αλλά και ολόκληρης της οικογένειας μεταβάλλονται. Αυτό συνήθως συνεπάγεται περισσότερη απόλαυση, διασκέδαση αλλά και λιγότερες ώρες ξεκούρασης για τα παιδιά. Ωστόσο οι απαιτήσεις του καθημερινού σχολικού προγράμματος απαιτούν σαφώς περισσότερες και πιο προγραμματισμένες ώρες ύπνου, στις οποίες ένα παιδί δεν μπορεί εύλογα να προσαρμοστεί από τη μία μέρα στην άλλη. Η καταπίεση που ξαφνικά ασκούν ορισμένοι γονείς στα παιδιά τους προκειμένου να κοιμηθούν περισσότερο, συνήθως αυξάνει την υπερένταση των παιδιών και τη δυσκολία τους να προσαρμοστούν σε ένα πιο οργανωμένο πρόγραμμα ύπνου. Για το λόγο αυτό είναι βοηθητικό οι γονείς να επαναφέρουν πολύ σταδιακά και βαθμιαία, προτού ανοίξουν τα σχολεία, τις συνήθειες ύπνου της σχολικής περιόδου. Κι’ αυτό γιατί η μετάβαση σε ένα πιο ισορροπημένο πρόγραμμα ύπνου απαιτεί χρόνο, υπομονή και ηρεμία (δεν μπορεί να γίνει με το «άνοιγμα» των σχολείων-μέσα σε μία μέρα).
Η χρήση της «οθόνης» κατά τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών.
Είτε αφορά υπολογιστή, τάμπλετ ή τηλεόραση, ο χρόνος που περνούν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τα παιδιά μπροστά σε μία οθόνη αυξάνεται. Η συνήθεια αυτή ενέχει δύο πολύ σοβαρούς κινδύνους. Ο πρώτος κίνδυνος αφορά την πιθανότητα να «εθιστεί» ένα παιδί στη χρήση της οθόνης, ως κύριου τρόπου απασχόλησης και χαλάρωσης κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του. Ο δεύτερος κίνδυνος ενέχει την επιπλέον δυσκολία του παιδιού να μεταβεί ομαλά στο καθημερινό πρόγραμμα της νέας σχολικής χρονιάς εξαιτίας του ότι δεν «βρίσκει» διαθέσιμο χρόνο για να περάσει μπροστά σε μία οθόνη όπως κατά το καλοκαίρι. Κατά την προσχολική ηλικία και τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού η ποσότητα της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πρέπει να ελέγχεται πολύ αυστηρά από τους γονείς και να περιορίζεται μόνο κατά τα σαββατοκύριακα και τις ημέρες των διακοπών. Αντίθετα, η φυσική δραστηριότητα και το ελεύθερο παιχνίδι επιβάλλονται σε αυτές τις ηλικίες (ιδανικά, εάν υπάρχει δυνατότητα σε καθημερινή βάση). Τα όρια αυτά, όσον αφορά τη χρήση της οθόνης, είναι σημαντικό να αναδιαμορφώνονται από τους γονείς προτού ανοίξουν τα σχολεία (και φυσικά να μην χάνονται εντελώς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού).
Το πιο «ελεύθερο» πρόγραμμα φαγητού.
Οι διαφορετικές συνήθειες ύπνου κατά το καλοκαίρι αναμφίβολα επηρεάζουν και το πρόγραμμα του φαγητού των παιδιών. Τα παιδιά που κοιμούνται αργότερα ξυπνούν και αργότερα το πρωί. Έτσι, μεταβάλλεται και η ώρα του πρωινού γεύματος που τους προσφέρουν οι γονείς. Άλλοτε πάλι, λόγω της ζέστης ή λόγω του διαφορετικού προγράμματος των διακοπών, η ποιότητα ή η θρεπτικότητα ενός πρωινού γεύματος που προσφέρουμε στα παιδιά διαφοροποιείται. Όμως, κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, η ενέργεια που καταναλώνουν τα παιδιά στο σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με το καλοκαίρι. Η μη ικανοποίηση των ενεργειακών αναγκών ενός μικρού παιδιού, μέσα από τη σωστή ποσότητα και ποιότητα διατροφής, όπως και στους ενήλικες, προκαλεί ένα έντονο αίσθημα κόπωσης και δυσφορίας. Ειδικότερα, τα πιο μικρά παιδιά είναι περισσότερο επιρρεπή στο να «συνηθίζουν» τις λιγότερο υγιεινές διατροφικές συνήθειες του καλοκαιριού έναντι των περισσότερο θρεπτικών γευμάτων που είναι απαραίτητο να λαμβάνουν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Σε αυτή την περίπτωση, η μετάβαση από ένα πιο ελεύθερο διατροφικό πρόγραμμα σε ένα ποιοτικά ανώτερο και περισσότερο προσαρμοσμένο στις καθημερινές υποχρεώσεις των παιδιών είναι καλό να γίνεται σταδιακά, πριν αρχίσει το σχολείο. Η στάση των γονέων σε αυτή τη φάση πρέπει να χαρακτηρίζεται από υπομονή, ηρεμία και θετική διάθεση απέναντι σε κάθε προσπάθεια του παιδιού να επανέλθει στις διατροφικές συνήθειες της σχολικής περιόδου.
Εκτός από τις παραπάνω αλλαγές, οι οποίες είναι βοηθητικό να ενταχθούν στο καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών, κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οι γονείς καλό είναι να είναι ήρεμοι, να συζητούν με τα παιδιά τους για τα νέα δεδομένα που πρόκειται να αντιμετωπίσουν και να αποδέχονται με υπομονή κάθε συναισθηματική αντίδραση των παιδιών απέναντι στην επικείμενη μετάβαση. Η ικανότητα των γονέων να διαχειριστούν τη συγκεκριμένη μετάβαση με το συγκεκριμένο τρόπο ενισχύεται μέσα από τη Συμβουλευτική Γονέων.
